Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Wageningen

Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Wageningen

Droevendaalsesteeg 10
6708 PB Wageningen

Op de daken van de bijgebouwen staan thermische zonnepanelen voor verwarming en er zijn PV-panelen voor elektriciteit. Innovatieve technieken, zoals opslag van warm water in de bodem, zorgen voor een behaaglijke temperatuur zonder extra energie. We proberen maximale biodiversiteit op het terrein te krijgen. We gebruiken vacuümtoiletten waarbij uitwerpselen in biogas wordt omgezet. Medewerkers worden gestimuleerd tot duurzaam transport en bewustwording met trainingen over energievermindering en afvalpreventie.

Bekijk de open bedrijven

Thema's

Bedrijfspand

De zon wordt op een aantal manieren ingeschakeld in dit gebouw. Op de daken van één van de bijgebouwen staan thermische zonnepanelen. Deze dragen bij aan de verwarming van het gebouw. Ze voeden namelijk de hogetemperatuursopslag diep in de bodem (HT-bron). Daaruit kunnen we weer warm water omhoog halen om via waterslangen in het beton (betonkernactivering) de warmte af te geven aan het gebouw. Zonder extra energie kan het in de winter toch behaaglijk zijn in het gebouw.

Op twee andere daken staan 118 'standaard' PV zonnepanelen die elektriciteit opwekken. Hiermee wordt in een groot deel van de energiebehoefte voldaan.

Een aantal verschillende soorten PV-folie wordt uitgetest op NIOO-daken. Als een soort vergelijkend warenonderzoek. Dat levert de folie-leveranciers kennis over de gebruiks- en rendementsaspecten van de folies in de praktijk op. Daarbij valt te denken aan: rendement bij verschillende weertypen, gemiddeld rendement over het jaar, levensduur en ontwikkeling van het rendement als gevolg van veroudering.

Voor de verwarming en koeling van het gebouw maken we vooral gebruik van natuurlijke bronnen. Het gebouw heeft niet alleen een ‘normale WKOinstallatie’ (WKO = Warmte-KoudeOpslag), maar er is ook een nieuwe techniek ontwikkeld. In de bodem bij het gebouw is een put geslagen voor de opslag van water met een hoge temperatuur van 45ºC in een diepe aardlaag: op ongeveer 300 meter. In de zomer slaan we overtollige warmte op uit de procesinstallaties van het laboratorium en de kassen, aangevuld met warmte uit zonnecollectoren. In de winter kunnen we daar het gebouw mee verwarmen. Ook wordt dan juist de koude uit de buitenlucht opgevangen (via de koeltorens) en opgeslagen in de bodem (7ºC) , waarmee ‘s zomers het gebouw weer te koelen valt.

We hergebruiken opgeslagen warmte en koude voor verwarming en koeling van het gebouw. Zo heeft het continu een temperatuur van ongeveer 18 tot 20°C. Op plekken waar dat kan, krijgt het licht ruim baan. De vides - de hallen aan de zijkanten van het gebouw - laten licht door van het dak tot helemaal op de begane grond.

Bedrijfs- en productieprocessen & innovaties

Milieu

Het NIOO probeert samen met partners als Stichting Heg & Landschap, Vlinderstichting en Vogelbescherming maximale biodiversiteit op het terrein te krijgen. Eén initiatief is bijvoorbeeld het herstellen en vernieuwen van oude hagen. Oude elzenstoven zijn teruggeplaatst na de bouw. Rondom het terrein zijn karakteristieke wallen en sloten aangelegd. Een variëteit aan inheemse soorten staat op de wallen: denk aan meidoorns, sleedoorns, zomereik, lijsterbes, hazelaar en kardinaalsmuts. En de wallen worden na een aantal jaar groeien omgevormd tot vlechtheggen, als een soort ‘ecologisch prikkeldraad’.

Er is een gevarieerde wilde planten- en insectentuin. Andere projecten zijn een gierzwaluwhotel, en een vleermuiskelder van een hergebruikte bunker op een rustige plek in de wal. De resultaten van de biodiversiteitsontwikkeling volgen we de komende jaren.

Naast alle zonnepanelen, helofytenfilters en andere ecotechnologie hebben we kassen, volières, vijvers en proeftuinen op het terrein. Hier onderzoeken we de natuur in detail en doen we experimenten met planten en insecten bijvoorbeeld.

Ook hangen er koolmeesnestkasten. Het koolmeesonderzoek van het NIOO is wereldberoemd en begon officieel in 1955. Het is daarmee één van de langstlopende ecologische onderzoeken in de wereld. Het vindt verder grotendeels plaats op tien terreinen verspreid over Nederland, waaronder Vlieland en het Nationaal Park De Hoge Veluwe.

Kijk verder dan alleen de standaard vetplantjes! Wij testen verschillende plantencombinaties met ook grassen en kruiden. Om planten te laten groeien en bloeien op het dak is een slimme ondergrond nodig die goede houvast, maar ook efficiënte afwatering biedt. We testen dus ook verschillende bodemtypes van een kleine 10 cm dikte, in 45 ‘minipolders’. Op die manier wordt het niet te zwaar en kunnen ook bestaande, gewone daken zo worden ingeplant.

Op het dak van het hoofdgebouw is 25 m2 elektriciteitsproducerend groen dak aangelegd. Hiermee kunnen we bijvoorbeeld een pomp aandrijven om het waterpeil op het groene dak op niveau te houden tijdens droge perioden. Tijdens natte perioden kan de elektriciteit voor andere doeleinden gebruikt worden.

Circulariteit

Mobiliteit & Transport

Overig

Foto's

Toegepaste maatregelen

Industriële warmtepomp, Vraaggestuurd verwarmen, Lage temperatuurverwarming (LTV), Buffervat, Helofytenfilter, Warmte-koudeopslag met gesloten bron, Waterzijdig inregelen verwarmingsinstallatie, Waterbesparende maatregelen, Natuurlijke ventilatie, Mechanische ventilatie, Centrale balansventilatie, Vraaggestuurd ventileren, Warmte- en/of koudeopslag in de bodem (WKO), Gebouwbeheersysteem (GBS), Slimme meter, Energiemonitor, Domotica, Ledverlichting, Daglichtsysteem, Schemerschakelaar, Daglichtafhankelijke regeling, Bewegingssensor, Rapporteren & monitoren, Sturen, Optimalisatie productieproces, Warmteterugwinning uit productieproces, Verpakken, Afvalscheiding en -preventie, Duurzaam inkoopbeleid en voorraadbeheer, Bedrijfskleding, Print- en kopieerbeleid, Schoonmaken, Reinigen en ontvetten, Serverruimte | ICT, Kantine en (groot)keuken, Regenwaterhergebruik, Waterdoorlatende verharding, Afvalwaterhergebruik, Waterbesparing overig, Infiltratievoorziening, Wadi/waterplein, Helofytenvijver, Groen / blauw dak, Inheemse bomen, Kruidenrijke berm, Moestuin / pluktuin, Natuurlijke bedrijfskavel, Bevordering biodiversiteit, Droogtebestendige beplanting, Terugdringen van chemische bestrijdingsmiddelen, Verbetering waterverbruik, Terugdringen van broeikasgasemissies, Duurzame bemesting, Circulaire bedrijfsvoering, Circulair productieproces, Elektrische auto’s, Duurzaam vervoerplan, Bevorderen energiezuinige rij- en vaarstijl, Elektrische oplaadpunten, Bandenspanning, Carpoolen, samen rijden of vanpoolen, Parkeerbeleid, Organisatiecultuur sociale missie, Groene werkomgeving, Intern en extern HR-beleid, Diversiteit, Mensenrechten, Gezondheid medewerkers

Publicaties en referenties

Over dit bedrijf

NIOO-KNAW … heeft verschillende maatregelen genomen, waaronder het verminderen van energieverbruik en het bevorderen van energie-efficiëntie in de gebouwen, het gebruik van duurzame materialen en hulpbronnen, en het minimaliseren van afval en emissies. Ook doen wij veel met biodiversiteit op ons terrein.

Wij streven ernaar om duurzaamheid te bevorderen door middel van ecologisch verantwoord beheer, wetenschappelijk onderzoek en het delen van kennis. Het instituut ziet dat duurzaamheid essentieel is voor het behoud van de natuurlijke omgeving en het welzijn van de huidige en toekomstige generaties.